Wie recent nog in dialoog is geweest met thuisverpleegkundigen en/of collega’s in de gezinszorg weet dat we met z’n allen voor een enorme uitdaging staan door het toenemende tekort aan helpende handen. Terwijl de vraag naar zorg aan huis stijgt zien we dat steeds minder vacatures ingevuld geraken. In deze blog beschrijf ik in welke mate assistentiewoningen een rol zullen spelen om iedereen in Vlaanderen de zorg te bieden die ze nodig hebben.
Momenteel zien we nog een mismatch tussen vraag en aanbod. Er is een regionale ongelijkheid in het aantal verpleegkundigen, zorgkundigen en verzorgenden. Vele gebieden ervaren een tekort terwijl sommige regio’s nog wel voldoende werkkrachten vinden.
Planbureau’s voorspellen in Vlaanderen op zeer korte termijn (tegen 2026) een structureel tekort aan helpende handen in alle regio’s. Nu zorgen, die vroeger in het ziekenhuis gebeurden, steeds vaker naar de thuiszorg verschuiven dienen we ons de vraag te stellen: staat er snel genoeg (vaak nog de dag zelf noodzakelijk) een thuisverpleegkundige klaar wanneer mijn mama of grootmoeder het ziekenhuis mag verlaten? Kan er snel genoeg poetshulp en gezinszorg opgestart worden om sneller het ziekenhuis te verlaten? Nu ervaren mensen vaak al wachttermijnen van 3 maanden of meer…
Centraliseren van kennis en aanbod
Wat we met Paloma al jaren verkondigen is dat hulp in een thuissituatie (zorg en dienstverleningen in het algemeen) schaars zullen worden. Waar je nu nog zelf de telefoon kan/zal nemen en start met het regelen van de thuiszorg van je moeder… zal dit in de toekomst een veel moeilijkere puzzel worden.
Het zal niet alleen een uitdaging worden om een gekwalificeerde en gespecialiseerde zorgverlener te vinden… het zal nog moeilijker worden om deze zorgverlener tot bij je thuis te krijgen!
Met zorgverleners bedoelen we: een thuisverpleegkundige, een kinesitherapeut, een huisarts, gezinszorg, een medische pedicure, een psycholoog,…. maar wanneer we zorg breder interpreteren kan je de schaarste doortrekken naar het vinden van een klusjesdienst, boodschappen aan huis, maaltijden aan huis, apotheek aan huis, het aan huis geleverd krijgen van thuiszorgmateriaal, organiseren van vervoer (naar het ziekenhuis, naar de huisarts, naar activiteiten,…) , administratieve ondersteuning ,…
Assistentiewoningen dienen regionale hubs te worden die bovenstaande schaars wordende zorg en dienstverleningen centraliseren, kwalificeren en ondersteunen. Assistentiewoningen zijn meestal centraal gelegen en hebben ruimtes/lokalen/bureau’s die ze ter beschikking kunnen stellen van deze dienstverleners zodat ze winnen in efficiëntie. In het gebouw vinden ze niet alleen veel meer zorgvragers op 1 locatie (wat veel interessanter en rendabeler is voor thuisverpleegkundigen die anders vele kilometers dienen te rijden voor kleine verzorgingen)… ze kunnen ook extra vergoed worden voor het ondersteunen van de crisiszorg, overbruggingszorg, de functie van de woonassistent,…
Assistentiewoningen draaien op samenwerkingen die B2B een meerwaarde hebben maar ook B2B2C. Dit onder de visie: samen kunnen we meer! Meer dienstverleningen onder 1 dak hebben voordelen voor de dienstverleners die naar elkaar kunnen doorverwijzen (elkaar extra werk kunnen bezorgen)… maar hebben ook voordelen voor de bewoners van de assistentiewoningen en voor de regio rondom assistentiewoningen die beheersinstantie steeds meer zullen bedienen.
Waarom zullen assistentiewoningen extramuraal gaan werken?
De thuiszorg zal zich dienen te herorganiseren en hierin zullen assistentiewoningen een zeer belangrijke rol spelen!
De overheid blijft hoofdzakelijk kijken naar gevestigde waarden zoals mutualiteiten… dat lijkt ons ook logisch daar ze hiervoor ook budgetten krijgen vanuit de overheid die private spelers niet ontvangen. Maar wanneer we met z’n allen (blijven) wachten op de overheid zullen we eindeloos telaat komen. Dit is geen kritiek op de overheid maar dit is wat we de laatste 10 jaar geleerd hebben. Een overheid is reactief en vaak niet pro-actief.
Gelukkig kunnen we ook rekenen op ethisch (zorg)ondernemerschap van private spelers die met passie, iedere dag opnieuw, en eigen centen opzoek gaan naar creatieve oplossingen. Deze ondernemers vinden elkaar steeds vaker wat gelukkig zal zorgen voor een vernieuwend zorglandschap.
Met Paloma Vlaanderen stellen we vast dat groepen van assistentiewoningen in Vlaanderen vaak de boot missen. Ze gedragen zich in vele gevallen als eilandjes terwijl integratie nu net de sleutel is. Ook het “verdienmodel” van assistentiewoningen zal dienen te veranderen. De servicekosten binnen assistentiewoningen dienen drastisch naar beneden gebracht te worden. Niet om minder service te bieden maar wel om het stap 1 betaalbaar te maken met tal van goed uitgewerkte facultatieve dienstverleningen die iedere bewoner kan afnemen wanneer ze het nodig hebben. In 2023 zijn mensen niet langer gemotiveerd te krijgen om voor tal van diensten te betalen die ze (nog) niet nodig hebben. Mensen willen zelf beslissen wat ze nodig hebben en kunnen hierdoor hun budget (dat onder druk staat) onder controle houden. Wij als beheersinstantie van meer dan 10 groepen van assistentiewoningen in Vlaanderen stellen vast dat het aanbieden van kwalitatieve diensten + het aanbieden van groepsvoordelen zaken zijn waarom mensen o.a. naar een assistentiewoning komen wonen.
Door extramuraal te gaan werken realiseer je als uitbater niet alleen een betere integratie in de regio rondom het project… je kan met de reeds kwalitatief uitgewerkte gecentraliseerde dienstverlening extramuraal extra “klanten” vinden waardoor we de dienstverlening intramuraal betaalbaarder kunnen maken voor alle bewoners.
Beheersinstanties die hun financieel model enkel baseren op inkomsten vanuit hun beperkt aantal bewoners zullen het in de toekomst moeilijk krijgen. Enkel focussen op intramurale inkomsten zal resulteren in hoge servicekosten die op hun beurt zullen zorgen voor minder bewoning.
Conclusie
Zorg zal de komende jaren steeds schaarser worden. Nadat de zorgsector jaren onvoldoende waardering en aandacht heeft gekregen zullen we het aan de lijven ondervinden. Er zullen onvoldoende helpende handen zijn wanneer we nood hebben aan thuiszorg. De opdracht is dus om de aanwezige handen slim en lokaal in te zetten maar ook om de jobs aantrekkelijker te maken. Één van de oplossingen zal te vinden zijn binnen groepen van assistentiewoningen die gecentraliseerd binnen de muren en buiten de muren een zorg en dienstenaanbod zal uitwerken in samenwerking met andere lokale ondernemers en zorgactoren. Enkel zo kunnen we garantie geven op zorg.
